پیوندی از جنس آرامش | بایسته‌های ازدواج موفق و پایدار

آمنه مستقیمی|شهرآرانیوز، اگرچه وصف آسمانی برای ازدواج امیرالمؤمنین (ع) و حضرت‌زهرا (س) به کار برده می‌شود، اما فرصتی است تا با نگاه به این الگوی دردسترس و اجراشدنی، ما هم ازدواج‌هایمان را به سمت آسمانی‌شدن سوق دهیم و در پرتو ازدواج، خانواده‌ای بسازیم که هم مایه آرامش زوجین است و هم بستر رشد فرزندان مؤثر در فضای اجتماع؛ بچه‌هایی که چشم به مسیر فرزندان علی (ع) و زهرا (س) دارند. در بررسی چگونگی چنین اتفاق مبارکی با حجت‌الاسلام‌والمسلمین ابراهیم بهاری، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس برنامه‌های معارفی رسانه ملی، گفتگو کرده‌ایم.

آرامش در سایه ازدواج

تشکیل خانواده به‌عنوان کانون محبوب و موردتوجه خداوند عالم در آیات قرآن بسیار موردتأکید قرار گرفته است و در آیه۲۱ سوره مبارکه روم تصریح می‌کند که انسان را از دو جنس زن و مرد آفریده و نقطه‌عطف این خلقت دوگانه آن است که ازدواج کنند و با ازدواج به آرامش مطلق برسند. اینکه خداوند پس از خلقت آدم (ع)، حوا را خلق کرد و همسر او قرار داد نیز برای تأمین همین آرامش بوده است.

در قرآن آمده است که زن و مرد سبب سکینه قلبی و مایه آرامش یکدیگر هستند و ازدواج چنین آرامشی را در مجموعه افراد و سپس در جامعه ایجاد می‌کند. علاوه بر این، ازدواج تنهاراه تداوم نسل انسانی است و بدون آن انسان وارد حریم‌های آلوده می‌شود. برای همین است که انبیا و اولیا به ازدواج بسیار تأکید کرده‌اند و پیامبراکرم (ص) ازدواج را سبب تکمیل دین معرفی می‌کنند.

خودسازی، مقدمه ازدواج

از پیامبراکرم (ص) نقل است که فرمودند: «فرزندانتان را پیش از اینکه ازدواج کنید، خوب تربیت کنید.» پرسیدند این چطور ممکن است، درحالی‌که آن زمان فرزندی نداریم؟! حضرت (ص) فرمودند: «لقمه‌هایی که می‌خورید، نسل و آینده شما را می‌سازد.» یعنی برای ازدواج موفق و داشتن فرزندان صالح باید پیش از ازدواج مراقبت و خودسازی را آغاز کرد.

ازدواج سنت نبوی و سیره معصومان (ع) است؛ چنان‌که پیامبراکرم (ص) فرمودند: «ازدواج سنت من است؛ هرکس به آن عمل نکند، از من نیست.» و نیز از ایشان است که: «من از دنیای شما سه چیز را دوست دارم؛ نماز، عطر و زن.» این سخنان اهمیت ازدواج و علاقه‌مندی معصومان (ع) به تشکیل خانواده را نشان می‌دهد. ما نیز به‌عنوان محبان و شیعیان آنها باید دغدغه‌مند ازدواج و تشکیل خانواده باشیم.

تشکیل و حفظ بنای خانواده در اسلام به اندازه‌ای مهم است که رسول‌خدا (ص) فرمودند: «بهترین شما حرمت‌گذارترینتان به خانواده است و من از همه شما به خانواده حرمت بیشتری می‌گذارم.» این حفظ حرمت، ضامن حیات و بقای خانواده است. در این میان بین زن و مرد تفاوتی نیست. زیرا پروردگار عالم تفاوتی میان زن و مرد قائل نیست و هردو را پایه ادامه نسل انسانی معرفی می‌کند و بهترین انسان را باتقواترین آنها می‌داند.

در انتخاب «لباس زندگی» دقت کنید

تعبیر دیگری که قرآن برای همسر به کار می‌برد، «لباس» است. باید دید لباس چه ویژگی‌هایی دارد که همسر به آن تشبیه می‌شود. لباس جنبه پوشانندگی دارد و عیوب انسان را پنهان می‌کند. همسر هم باید چنین باشد و اگر این صفت عیب‌پوشی و رازداری بین زن و شوهر باشد، به جامعه هم سرایت می‌کند. چون در سایه چنین خانواده‌ای بچه‌های رازدار و عیب‌پوش تربیت و وارد جامعه می‌شوند.

البته این پوشانندگی لباس جلوه دیگری هم دارد که همان محافظت از گرما و سرماست. وقتی همسر به لباس تشبیه می‌شود، یعنی زن و شوهر باید در سختی‌ها و مسیر زندگی محافظ و یار و همراه هم باشند، دوشادوش بروند و یکدیگر را تنها نگذارند. این محافظت از یکدیگر رمزی مهم در دوام و بقای خانواده است.

زوجین همدیگر را سربلند کنند

ویژگی لباس زینت‌بخشی است. از همسران انتظار می‌رود که سبب زینت و سربلندی هم شوند. علاوه بر این، لباس به انسان اعتبار می‌دهد و برخی با لباسی که بر تن دارند، وزانت درونی خود را هم بروز می‌دهند. این نقش را همسر هم می‌تواند و باید ایفا کند. وقتی در نبود یکدیگر حرمت هم را نگاه دارند و خوبی همدیگر را بگویند، اعتبار همسر را عیان و امکان تفاخر برای داشتن چنین همسری را برای خود فراهم می‌کنند.

نسخه موفق برای انتخاب همسر

درباره اینکه چطور ازدواج و کدام همسر را انتخاب کنیم که چنین کارکرد و رهاوردی برایمان داشته باشد، باز هم دین به ما نسخه راهگشا داده است؛ نسخه‌ای به نام کفویت. کفویت در دو بعد شخصی و خانوادگی یا فردی و اجتماعی عاملی مهم در انتخاب همسر است؛ مانند اینکه غیرمسلمان را نباید به همسری برگزید، مگر اینکه او هم به اسلام مشرف شود.

در رعایت کفویت برای انتخاب همسر از پیامبراکرم (ص) و ائمه معصوم (ع) توصیه بسیار است. پیامبراسلام (ص) فرمودند: «از خانواده شراب‌خوار و رباخوار همسر انتخاب نکنید.» ایشان حتی درباره همسرگزینی از برخی طوایف و قبایل نهی می‌کردند و می‌فرمودند اینها نسل شما را درگیر می‌کنند. وقتی عقیل پس از شهادت حضرت زهرای مرضیه (س) درصدد انتخاب همسر برای امیرالمؤمنین (ع) برآمد، امام‌علی (ع) تأکید کردند: «برای من همسری انتخاب کن که دارای اعتبار و آبرو و شجاعت و نیز فرزندآور باشد.»

کفویت موضوعی بسیار حیاتی و مهم در ازدواج است. اینکه پیامبراکرم (ص) پس از حضرت خدیجه (س) و نیز امیرالمؤمنین (ع) پس از حضرت‌زهرا (س) زوجات متعدد داشتند، برای آن بود که هیچ‌یک از آن همسران کفو آنها نبودند. کفو پیامبراکرم (ص) خدیجه کبری (س) بود و کفو امیرالمؤمنین (ع) زهرای مرضیه (س). همین کفویت هم باعث شد که در زمان حیات آنها لزومی به ازدواج با دیگری نداشته باشند، وگرنه خدا آنها را از اختیارکردن همسر دیگر منع نکرده بود.

حضرت‌خدیجه (س) و حضرت‌زهرا (س) همه اوصافی را که یک زن باید داشته باشد، دارا بودند؛ اعم از وقار، حیا و عفت، شجاعت و صلابت، رعایت تام و تمام حریم و حقوق همسر، فرزندآوری و... چنان‌که امام‌علی (ع) سوگند یاد کردند و فرمودند: «در همه مدتی که فاطمه (س) در منزل من بود، او را عصبانی نکردم و او نیز من را نیازرد.» این رفتار ممکن نمی‌شود مگر با رعایت کفویت. برخلاف سیره‌ای که از معصومان (ع) سراغ داریم، امروز معیار‌های ازدواج برای ما متفاوت شده و شغل، زیبایی، ثروت و ... اهمیت پیدا کرده است و معیار‌هایی مثل تقوا و ایمان در انتخاب همسر چندان جایی ندارد.

چرا ازدواج‌های امروز ضدآرامش است؟

اینکه ازدواج‌های امروزی به‌جای آرامش دعوا و مرافعه و طلاق را به دنبال دارد، نخست به بی‌توجهی به کفویت چه در بعد فردی و چه خانوادگی بازمی‌گردد. چه‌بسا ازدواج‌هایی که به نیات فامیلی، سیاسی و مالی انجام می‌شود و خیلی زود به بن‌بست می‌رسد. دلیل دوم بی‌توجهی به حقیقت زندگی است و زن و مرد شاخصه‌های مدنظرشان را در طرف مقابل مدنظر قرار نمی‌دهند.

سومین دلیل ناکامی در ازدواج خانواده‌ها هستند. خانواده‌هایی که خود حریم یکدیگر را رعایت نمی‌کنند، فرزندانشان هم به این بلا مبتلا می‌شوند. پدر و مادر‌هایی که به‌جای توصیه فرزندان به صبر و حلم و آرامش، آنها را به طلاق‌دادن و طلاق‌گرفتن تشویق و توصیه می‌کنند، تهدیدی بزرگ برای موفقیت ازدواج‌ها هستند.

علاوه بر این، بی‌توجهی به مبانی دینی، بزرگ‌ترین آسیب در ازدواج‌هاست. چون تدین را در طرف مقابل نمی‌سنجیم. تدین اعم از عفت، پاک‌دامنی، حیا، صبر، متانت و.... مریم عذرا (س)، آسیه (س)، خدیجه کبری (س)، حضرت‌زهرا (س) و حضرت‌زینب (س) با آن همه مصیبت، حیا و عفت را از دست ندادند و حضرت‌زینب (س) حتی در مجلس کوفه و شام هم با حیا و عفاف از امامت و ولایت دفاع کردند. شجاعت و عفت در آنها ممزوج شده بود. اما ما تک‌بعدی عمل می‌کنیم. شجاعت بدون حیا در زن نشانه دریدگی است.

خانواده‌ها پشتیبان جوانان در ازدواج باشند

ازدواج بموقع و پایدار، یعنی دختران در هجده‌سالگی و پسران در بیست‌وسالگی به پایداری خانواده کمک می‌کند. ازدواج مانع تحصیل نیست. خانواده‌ها به بهانه تحصیل و کار مانع‌تراشی نکنند و حمایتشان را به خانواده‌های جدید و نوپا تسری دهند. ازدواج پایدار باعث تکثیر نسل سالم در جامعه می‌شود و این به حمایت خانواده‌ها وابسته است.

دست‌برداشتن از چشم‌وهم‌چشمی‌ها و تجمل‌گرایی و نیز حمایت‌های ساده و مستمر خانواده باعث می‌شود ازدواج‌ها آسان و پایدار شود و جامعه آراسته به اخلاق دینی شکل بگیرد. کمک بدون دخالت و حمایت بی‌چشمداشت از زوج‌های جوان به زندگی آنها قوام و عمق می‌دهد. در این میان از وظایف مهم رسانه ملی نشان‌دادن خانواده‌های پرجمعیت موفق است، اما متأسفانه سینما و تلویزیون ما طوری در چهارپنج دهه گذشته عمل کرده است که زنان محجبه و خانواده‌دوست را بدبخت و گرفتار نشان می‌دهد.

در ادامه حتما بخوانید ویدئو | ماجرای ازدواج حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از زبان خودشان در مصاحبه تلویزیونی